Понеделнички муабет со Ана Бунтеска // Понеделнички муабет со Ана Бунтеска

Ана Бунтеска: И тагата е болест

18 Август, 2025 08:15

„Се исуши од тага”, „На човек не личи од тага”, „Доста тагуваш, ќе се поболиш”…се само дел од изразите што ги користиме во секојдневниот говор кога се соочуваме со тагата. Сигурна сум дека секому се има случено (сакајќи да помогне) да каже некоја баналност во однос на тагата или да слушне некоја баналност кога самиот го минува тој процес. Да, многу добро знаеме (без оглед од која страна сме, дали длабоко и до гуша во тагата или само сме сведоци на туѓата болка) дека не треба да се секираме толку многу, дека сè што дошло ќе помине (што е неспорно точно, ама сосем бескорисно во мигот кога душата боледува) и дека кога ќе ни помине дури и ќе се смееме од што ќе ни се чини банален проблемот. Се согласувам со сето ова, ама скроз. Знаете ли колку многу се согласувам со тоа дека човек треба да научи да филтрира што ќе му се лепи на душичката, да отвори двете-четири кому ќе дозволи да му се приближи толку многу за да не страда после, се согласувам дури и со тоа дека еден ден навистина ќе се смееме на она што сега и во овој миг ни е болка. Секако дека ќе преживееме, секако дека вака или онака ќе почне тагата да бледее, да поминува, да остануваат само некои секвенци кои ќе заболат, ама секој пат сè пократко и сè помалку.

Ама (бидејќи секогаш има ама), не оди тоа така едноставно и лесно како кога ќе се напише, изнамуабети со најблиските или кога ќе се вклучи разумот. Тагата има своја патека, има угорници и удолници, има безбедни места на кои може да се одморите и ги има оние стрмни и лоши падови од кои не знаете што попрво ви крвари, душата или срцето. Тагата е процес, кој може да трае и трае, зависи колку сте влегле во некој однос, колкава е загубата и колку сте скроени од свила и срма, наместо од камен и челик. И покрај сите „ама”, знам една работа со сигурност, а тоа е дека тагата е болест, болест која не е нималку наивна, нималку за потценување. И знам дека на луѓето кои имаат душа од стакло им се расплакува мамицата кога тагуваат. Секој од нас има свој начин на тагување, свој начин на помирување со загубата без оглед дали е во прашање нечија смрт, разделба, раскин. Како што нема универзален начин на доживување на радоста (колку само сум се чудела на луѓето кои не покажувале еуфорија кога се среќни, додека не сфатив дека има и тивок начин на радување), така нема прирачник во 3-5-10 чекори како да се излезе од тагувањето, брзо и без последици.

Мојот иљач е пишувањето. Вадење на сета утроба на хартија/монитор, како да ми е потребно да го видам/прочитам тоа што ме мачи за да можам да се соочам. Нека не ве лаже ничија надворешност, која може да е насмеана, спокојна, дотерана, убава. Тагата некогаш и не се гледа од што се луѓето навикнати да живеат со неа. Ама ете, јас научив да ја пишувам оти не баш дека можам да ја зборувам. Да знаете дека тоа испишување на тагата не е пишување песни (иако не баш дека ми се песниве во последно време за цвеќиња и пеперутки), туку пишување писма. И бидејќи никогаш не научив да водам дневник со мисли (не знам зошто имам блокада), морав да го смислам тоа на поинаков начин, да бидат наменети некому а сепак да е приказна која ќе допре до мене. И почнав да ги праќам писмата на имејл адреса која постои (постои и особата, секако) ама која не се користи, односно моите мејлови се губат во морето други. Додека не почнав на тој начин да копам по себе, да вадам надвор работи кои оставиле некаква трага врз мене (а не сум била свесна), немав навистина претстава дека ми се имало собрано низ годиниве толку многу тага, што дури и сум научила да функционирам сосем нормално со тој товар. Во денешнава колумна решив дека ќе споделам со вас едно од тие писма, затоа што знам дека сите во себе носиме една мала црна грутка која ни стои заглавена во гркланите. Сите носиме тага во себе која боли и поболува. Нема мерило за тагата, нема кантар, нема натпревар чија е подлабока, потешка, поизмачувачка. Тага е тага, како сакате завртете го. Еве ви го писмото кое се вика Разговор со (с)/(т)ебе, во кое има тага која никако да си замине и која секогаш ме уверува во тоа дека навистина сме сите исти, кога се смееме и кога плачеме.

„Фотографирам луѓе, лица кои не ги познавам. Малото дебелко детенце кое јаде сладолед и се обидува да вози тротинет истовремено, девојчето со две плетенки уредно врзани со црвени машнички, повозрасната дама која го отпива кафето со малиот прст свикан во зглобот. Ги замрзнувам во времето, им го чувам мигот на едно тивко „чкрап”. Децата ќе пораснат и ќе станат некои други луѓе кои едвај ќе се сеќаваат на себе кога биле мали. Дамата со снежно бела коса ќе ја нема, нејзиното тело ќе скапува во дрвениот ковчег над кој ќе има посивена плоча со нејзиното име, презиме, ден и година на раѓање и смрт. Во мојот лаптоп ќе останат токму онакви какви што биле, ќе останат додека еден ден и мене не ме снема, па некој некаде ќе го стисне копчето factory reset. Некогаш вртам стари фотографии. Немам доволно години за да бидам полна меланхолија кога се гледам себеси каква сум била пред години. Размислувам...како ли им е на оние кои одбегнуваат да се видат во огледалото, кои не можат повеќе да го поврзат она што го носат во себе со тоа што го гледаат во огледалото. Како некој да си игра мајтап со нашите лица и тела, или можеби само нè потсетува на минливоста на животот. Какво ќе ми е чувството ако доживеам длабока старост и ја гледам оваа Ана која сега ти пишува. Дали ќе бидам поразена или помирена, дали ќе сум љубоморна на младоста која ме одминала, дали, дали, дали... Не, не ме плаши староста, никојпат не ме плашело тоа да си наоѓам уште по некоја брчка за која можам да се заколнам дека вчера не беше тука. Не ме плашат ниту старечките дамки на рацете, додека си ги гледам синкавите вени и прстите. Еден ден ќе се одважам да си ја пуштам природната боја на коса, за која знам дека ќе е полна сребро, со нијанси на бојата која ја имав како дете.

Пред неколку години, пишував седната во шарено кафуле во кое секоја столица имаше весели бои. Таму ги имам напишано најтажните песни кои до денешен ден ме болат. Не ме боли загубата на човекот заради кој после разводот си дадов шанса за да пробам пак, не ме боли неговото отсуство, ниту тоа што знам дека не бев способна да љубам, а најмалку тоа што го видов пред некое време насмеан и среќен со преубава жена до себе. Ме боли самата болка која секогаш ми се враќа како бумеранг. Ме боли што знам дека болката ми беше потребна за да можам да откопам од себе сè што имав закопано, со децении. Токму во тоа кафуле секогаш одев облечена во шарени фустани, долги до земја. Како да ми требаше боја за да можам да го издвојам црното од себе и да го напишам. Жената која седеше дијагонално од мене, имаше на себе црно-бела карирана кошула со долги ракави, иако беше лето. Носеше очила со дебела црна рамка, а едната рака ѝ беше неприродно свиткана и мирно легната на масата. Полека отпиваше од кафето, внимателно спуштајќи ја шољата на тацна, за веднаш потоа да го поземе пенкалото и да запише нешто во малиот нотес кој стоеше пред неа.

Дали и таа ја вадеше својата болка? Дали запишуваше мисли и чувства, или правеше список за пазарење? Изразот на нејзиното лице беше едноличен, како да немаше ниту една емоција. Без насмев, без мрштење или било каква гестикулација. Го извадив апаратот и ја сликав. Секогаш се црно бели фотографиите кои ги правам, тие ми даваат слобода. Знам дека звучи чудно, но им додавам боја во главава. Ако ми е денот сив, ги бојам во зелено во умов. Ако сум еуфорична, тогаш жолтата и црвената ми се испреплетуваат додека не преовлада портокаловата.

Имаше спокој во неа, таков несекојдневен спокој што ме хипнотизираше и не можев да го тргнам погледот. А таа не ме приметуваше, како да беше на друго место, во некое друго време, сама со себе и своите спомени. Седев со часови закована на црвеното столче во иста боја со марамата која ја носев, пуштена до ногарките на столицата. Жената многу полека си го прибра нотесот во ташната, го спушти пенкалото, остави пари на масата како да знаеше колку ќе и’ биде сметката. На станување видов дека носи бастун, кој беше ставен од страната која не ми беше достапна со поглед. Чекореше полека, влечејќи ја едната нога, од истата страна на млитавата и потсвитката рака.

Почувствував дека ми се затвора грлото и дека ме печат очите. Не знам да плачам за себе, ама многу добро знам да плачам за другите, но во себе. Не дека таа беше несреќна, не дека оставаше впечаток на немоќ, напротив. Имаше неверојатна сила која беше како ореол околу неа. Пркосеше на болеста која ја имаше, пркосеше на сето физичко ограничување кое и’ го имаше приредено животот. Таа сила во неа ме потресе толку многу што ми дојде да почнам да липам гласно и долго. Како и секогаш, голтнав парче тага кое ми го облепи грлото со уште еден слој тага. Се прашувам дали еден ден ќе ми се затвори грлото толку силно што нема да можам да дишам. Никогаш повеќе не ја видов, иако одев често за да ја сретнам пак. Не знам зошто, не дека ќе пријдев за да кажам барем едно „добар ден”. Едноставно, имаше нешто во неа што ми требаше да го видам, за да се потсетам....на себе. Тоа кафуле повеќе не постои, сега е само уште една сендвичара залепена до кладилница. Нема веќе шарени столчиња, ниту на масите има има цвеќе, свежо набрано.

Не сакам да ме фотографираат, не сакав да ме фотографираат ниту кога бев мала. Не научив да се преправам како да ми е сеедно, не научив да се наместам за да ми ја фатат онаа, фотогеничната страна. Не знам ниту дали имам таква.

Некогаш си го допирам лицето како да сакам да ја напипам душата или она што ме прави да сум јас-јас. Кожата ми е мека и свиленкаста, ги знам свиоците, браздите кои се скоро невидливи ама ги чувствувам под прстите. Текстурата на кожата ми е како да допирам некој што го знам, ама не го познавам доволно. Кога не се гледам во огледало, можам да сум било која, било каква. Посакувам да ми е кожата доволно растеглива за да можам во себе да зберам барем малку среќа. А што ќе правам потем со неа, не знам. Не сум стасала да размислувам за тоа, или не сакам.

Фотографирам лица кои во себе ги имаат сите нијанси на животот. Страв ми е дека ако се видам себеси на фотографија, нема да видам ништо освен желба за спокој, освен желба за нешто што знам дека никогаш нема да го имам. Ми остана само зеленилото во очите кои никако да остарат, кои сè уште бараат...што?!”.

До следниот понеделнички муабет,

За Женски Магазин, Ана Бунтеска

во главата кога „клик“ ти прави

па се криеш од сите

а најмногу од самата себе

и само очите ти светат во ноќта

а во денот најтемната точка си ти

со сите стравови

борби

сомнежи

зачнати љубови

убиени љубови