Истанбул е хаос, кој има ред
Петти пат сум во Истанбул. Доволно пати за да не се чувствувам како турист, но никако доволно за да го запознаам до крај. Со секое доаѓање градот ми се отвора во нови слоеви, како да ги менува своите лица, а сепак сите се вистински. Понекогаш е бучен, пазарлив и расцутен во хаосот на боите, а понекогаш е мирен, длабок, како море што се капе во утринското Сонце.
Истанбул има свој здив. Го чувствуваш веднаш штом ќе излезеш од авион. Го чувствуваш во воздухот што мириса на море и сол, во утинскиот шепот на галебите кои кружат над пристаништата. Градот дише рамномерно со ритам што го диктира Босфорот.
На едната страна Европа, на другата Азија, а меѓу нив живот кој пулсира без престан.
Овој пат не дојдов ниту како новинар, ниту пак сосем како турист. Дојдов како вечен и неуморен патеписец, кој сака да се потсети на градот, кој за мене би можел да биде и главен град на светот.
Истанбул е хаос кој има ред.
Милиони чекори, милиони автомобили, а сепак ништо не излегува од контрола.
Во метро-станиците, на фериботите, во тесните улички на Бејоглу. Се тече со некоја тивка и совршена дисциплина, просто како некоја мелодија, која сите ја знаат наизуст.
Првото утро на кејот покрај Босфор, купував симит од стар продавач, кој имаше очи што мирисаа на море. Во едната рака ја држеше корпата со златни гевречиња, а во другата парче храна за галебите што кружат над него.
“Добро утро“, ми рече на англиски, со оној свој препознатлив турски акцент, а потота додаде: “Градот не спие, ама мора да јаде“. Се насмеав. “И вие секој ден сте тука?“- го прашав. “Секој ден. И секој ден е убав, ако го гледаш со чисти очи“.
Ме погоди таа реченица. Градот е убав кога очите ти се чисти, кога гледаш со љубов, а не со навика.
И навистина, додека го јадев топлиот симит и ги следев бродовите што се спуштаа по водата, почувствував дека Истанбул не е само град, туку живо суштество што се грижи за себе. И тоа го прави беспрекорно.
А потоа помислувам на Скопје. На моето Скопје кое повеќе од месец дена се дави во ѓубре и смог. Град во кој воздухот е потежок од зборовите што не ги кажуваме и каде што секој чекор е потсетник дека забораваме како се сака сопствениот град. Болката е двојна. Не само што градот се гуши, туку и ние со него.
Во Истанбул, дури и кога си во најгустото сообраќајно вртло, имаш чувство дека некој невидлив ред ја држи секоја точка во рамнотежа. На кејот во Јешилкој, мачките се шетаат мирно меѓу луѓето, галебите звечат над главите, а сонцето се спушта зад куполите на џамиите. Во секој кадар има поезија. Градот ја негува хармонијата помеѓу старото и новото, меѓу светењето на минарето и стаклените фасади на модрените згради.
А во предградијата, во тие скромни дворови покрај каналите, кокошките клукаат покрај цветните саксии, а децата играат фудбал на тревниците, покрај улици што блескаат од чистота. На секој чекор се чувствува таа тивка гордост кај луѓето што се грижат за својот дел од светот. Никој не ја остава грижата на друг. Истанбул е огромен, но неговите жители знаат дека големината не се мери со квадратни километри и со број на жители, туку со свеста на оние што живеат во него.
Кога вечерта ќе се спушти, градот се претвора во светлосна бајка. Босфор се огледува во илјадниците светла, што играат во него, а над него пловат бродови како ѕвезди што треперат во вода.
Азанот се разлева низ воздухот и во тој момент се како да застанува. Тоа е миг на совршен мир, на синхронија меѓу човекот и градот. И јас во тој миг се чувствувам како капка, што конечно нашла свое место во големото море.
И потоа пак кога ќе се сетам на Скопје, ме фаќа некоја тивка тага. Ние одамна заборавивме што значи да имаме град што дише. Се гушиме во сопствената неодговорност, негрижа… Пластични кеси расфрлани насекаде по градот, ѓубре кое ми се чини се срами од самото себе. И прашина која веќе ниту еден дожд не може да ја измие. Но она што е најтажно од се, ние веќе не се лутиме. Како да сме се помириле и навикнале.
Ете затоа секое мое патување не само во Истанбул, туку каде и да е по светот е како потсетник. Потсетник дека чистотата не е луксуз, дека редот не е случајност и дека љубовта кон градот почнува од мали нешта, од тоа да не фрлаш ѓубре кај што ќе ти текне, да засадиш дрво, да погледнеш во небо и да не се срамиш и плашиш од бојата на воздухот.
Истанбул не е совршен, но е жив. Тој дише задно со своите луѓе, со своите животни, галеби, птици, мачки… Дише со своите морски ветрови.
И секој пат кога ќе заминам од таму, ми останува истиот вкус во душата, вкусот на град што знае да дише и се разбира на надеж дека еден ден и моето Скопје, повторно ќе го научи тоа.
За Женски Магазин, Тања Трајковска
*Ставовите изразени во колумната се исклучиво лични ставови на авторот и тие не мора нужно да ја одразуваат уредувачката политика на Женски магазин
Колумната можете да ја слушнете во аудио верзијата подолу:
