Градот што мириса на липа
Некои градови ги паметиме по звукот на трамваите, некои по златниот отсјај на реката, други пак по калдрмите и тесните улички… Секој град има свој печат кој ни се втиснал во внатрешната меморија. Спомени се тоа кои не исчезнуваат од душата.
Скопје не го паметам. Скопје го живеам. А секој јуни го славам. Секој јуни го живеам и го славам Скопје со мирисот на липите и со мојот роденден. Еве веќе 53та година по ред.
Липите во Скопје се како таен јунски јазик, што го разбираат само оние што знаат да застанат и да вдишат.
Не се опишува лесно тој едвај фатлив слатко зелен здив, што секој јуни се спушта на улиците, над булеварите, зад пазарите и училиштата, над тивките сокачиња во Дебар Маало, рано наутро.
И не постои повик посилен од нивниот.
Секое утро додека градот сеуште се протега во својата утринска сонливост, липите веќе се будни.
Стојат високо, достоинствено, гордо некако, некако така како да успеваат да одолеваат на се што му се случува на нивниот роден град. И на мојот.
Како стари жени се, што знаат се, а молчат. Само шепотат нежност и мирисаат. На спомени. На спомени најмногу.
Секој јуни сме тука. И тие и јас.
Јас, секој јуни одам по истите улици, ама секој јуни сум нова. Како минуваат годините, да не речам како стареам, имам чувство дека секоја нова пролет што ја преживувам, ме прави некако понежна, некако поретка.
Стојам на семафорот кај Зегин на Партизанска и чувствувам како мирисот на липите ме гали по образот, по косата, како раката на баба ми, која ми велеше да не брзам. Живеј пополека за да живееш долго, ми велеше таа. И сѐ што правиш, прави едно по едно.
Стојам така и чекам црвеното да се смени во зелено, за да поминам. До мене пристигнуваат мајка и ќерка.
Девојченцето има 5-6 годинки.
Има две прцлиња-кики од левата и десната страна. Косата и е со локни, и на неа има машнички. Носи фустанче со црвени цреши.
О Боже си мислам. Можно ли е ова. Изгледаат како мајка ми и јас пред скоро педесет години. Мислев дека веќе никој не носи кики и мислев дека ниту една мајка веќе нема време да и врзува сатенски машни на својата ќерка. Мислав дека нешто сосем друго е во мода.
Семафорите на Партизнаска за пешаци траат цела вечност. Овој пат за среќа.
Имав чувство како јас самата да си застанав до себе, после скоро половина век. Забележувам дека девојчето држи неколку гранчиња липа во својата рака. Ги помирисува и ја прашува мајка си:
- Мамо, зошто липите мирисаат на мед?
Се стопив. Патем, немам ќерка. Една од моите ретко неостварени животни желби.
Мене син ми сосем други работи ме прашуаш. Кој прв ќе стартува на семафорот од двете коли, зошто моторите толку брмчат, дали предното тркало на точакот вози побрзо од задното…Вакви прашања ми поставуваше син ми.
Ќерките прашуваат сосем други нешта.
Растопена таква и растреперена веќе, сеуште стојам на семафорот и чекам да слушнам што ќе и одговори мајка и.
- Не знам душо, вели таа. Такви се тие. Медени, како тебе.
Мрднува со главчето и потскокнува игриво.
Готова сум! Ќе почнам и јас да скокам.
Во истата секунда, девојчето ме погледнува право во очи и ми се насмевнува.
- Ти знаеш ли, ме прашува, зошто липите мирисаат на мед!?
Ме начека разнебиднета, како наеднаш микрофон да ми тутна пред лице со најтешкото прашање на светот.
Во истиот миг, го стиснав она свое тајно копче, кое го стискам, кога имам најмногу трема на телевизија.
Клекнувам покрај неа, го земам гранчето што ми го подава и и велам.
-Знаеш зошто, затоа што се родени од љубовта меѓу дрвото и Сонцето. Сонцето секој ден го бакнува дрвото по лисјата, а дрвото наместо да се лути што секојден останува на исто место, му подарува цвеќиња на Сонцето. За утре да дојде пак. И тие цвеќиња мирисаат како нивната тајна.
Знаеш додавам, (а веќе се пали зелоното за пешаците) како кога многу сакаш некого, а не можеш да го прегрнеш, па љубовта станува воздух, и така сите што поминуваат можат да го мириснат, тој мирис на мед. Ете затоа!
Ми се насмевнуваат и мајката и девојчето и тргнуваат, последни секунди се од зеленото светло за пешаци.
Јас останав. Не брзај-ми дошепна пак баба ми.
Останав за да си ги голтнам солзите одвнатре. Имаа вкус на мед. Знам зошто, затоа што не беа солзи од тага, туку од благодарност, затоа што ете, иако немам ќерка, понекогаш животот, како овој пат, ми праќа туѓо дете на семафор, барем за миг…
Среде град што мириса на липи.
За Женски Магазин, Тања Трајковска
*Ставовите изразени во колумната се исклучиво лични ставови на авторот и тие не мора нужно да ја одразуваат уредувачката политика на Женски магазин
Колумната можете да ја слушнете во аудио верзијата подолу:
