Во Германија ги оставаат, кај нас ги чуваме: Предметите добиваат втор живот – лекција што можеме да ја научиме од Европа

Добивај вести на Viber

Во Германија и многу европски земји, старите работи не завршуваат секогаш на депонија. Наместо тоа, луѓето често ги оставаат пред своите домови – стар мебел, столчиња, полици, па дури и детски играчки, со мала белешка „Zu verschenken“ (да се подари). Оваа едноставна, но ефективна пракса претставува дел од пошироката култура на одговорно потрошување и споделување која е длабоко вкоренета во западноевропските општества.

Култура на повторна употреба

Во Германија, идејата дека некој предмет кој на еден човек повеќе не му треба може да биде корисен за друг е секојдневна реалност. Постојат специјални денови за собирање на големи предмети („Sperrmülltage“), кога граѓаните можат да изнесат мебел или апарати пред куќата, а соседите или случајни минувачи слободно да ги земат. Постојат и интернет платформи како Kleinanzeigen и Free Your Stuff групите на социјалните мрежи се користат за подарување и размена на предмети без пари.

Оваа навика не произлегува само од економија, туку и од еколошка свест. Германците се меѓу најголемите поддржувачи на рециклирање и „циркуларна економија“ — систем во кој предметите постојано добиваат нов живот наместо да се фрлаат.

Како изгледа тоа во Македонија

Во Македонија, праксата е значително поинаква. Стар мебел или апарати најчесто се користат сè додека не се целосно нефункционални. Дури и тогаш, многумина се обидуваат да ги поправат или складираат, ретко кога да ги подаруваат. Дел од ова произлегува од економски причини, но и од навика и менталитет: „ако ми служел толку години, зошто да го давам?“

Недостасува и инфраструктура – нема систем за организирано собирање или повторна употреба на вакви предмети, ниту доволна свест за придобивките од нивната донација. Иако во последно време се појавуваат иницијативи за размена на облека и предмети преку интернет групи или локални организации, тие сè уште се маргинални појава.

ФЕвропската перспектива

Во многу западноевропски држави, повторната употреба е дел од секојдневната екологија. Во Холандија, на пример, постојат „втори шанси“ продавници каде предметите се донираат, па се продаваат по симболична цена. Во скандинавските земји, речиси секое населено место има центар за реупотреба – место каде старите работи се поправаат, редизајнираат и повторно ставаат во употреба.

Тоа не е само економски и еколошки чин, туку и културен — одраз на општество во кое одговорноста кон заедницата и околината е дел од секојдневниот живот.

Што можеме да научиме

Разликата меѓу Германија и Македонија не е само во економската моќ, туку во односот кон ресурсите. Кога предметите се третираат со почит и се гледаат како нешто што може да му користи на некој друг, се создава чувство на заедништво и доверба во општеството.

Во време кога отпадот и прекумерното трошење стануваат глобален проблем, можеби е време и кај нас да се размисли за системи и иницијативи што ќе овозможат лесна донација и размена на старите работи. Зашто, она што за некого е старо, за друг може да биде – нов почеток.