Речиси секоја куќа во Југославија ја имала оваа чинија, а денес вреди вистинско мало богатство: Ако ја зачувате, ќе заработите добри пари
Луксузен кристален пепелник, доблени од „Вилер“, полици од ѕид до ѕид и од под до таван, сет садови што биле забранети да се користат освен во посебни пригоди како што се Нова Година или Ден на Републиката, чинија со ликови од Дизни на дното, ракотворби ... Ако сте пораснале во кој било агол од поранешна Југославија, сте имале барем некои од горенаведените предмети, а сосема веројатно и сите. Сепак, постоел уште еден, донекаде заборавен предмет што сега се смета за вреден колекционерски предмет...
Под притисок на општата продажба на спомени и души, а можеби уште повеќе поради егзистенцијални прашања, сè повеќе наоѓаме некои добро познати работи на интернет и во рекламите кои, за поранешните Југословени, претставуваа повеќе од декорација. Тие беа записи од секојдневниот живот, мали банки на биографски податоци за сите членови на семејството кои делеле заеднички простор, стан или куќа. Тие често оживуваат додека со носталгија пребаруваме низ стари фотографии и спомени, враќајќи нè во (подоброто) минато.
Многу од овие предмети можеби им изгледаат смешно на некои нови деца, но знаеме дека тие носат посебна вредност и што се крие во нив, од таписериите Вилер кои верно ги везеле нашите баби, до порцеланските садови Херенди, разните фигурини со натпис „направено во Југославија“, кои многумина сè уште ги чуваат во витрини, па сè до ремек-делата на занаетчиите од кристал и стакло. А оние од „Стекларна Храстник“ им завидувале и искусните мајстори за таканареченото боемско стакло, познатиот чешки кристал.
Во многу домови „од Врадар до Триглав, од Ѓердап до Јадранот“, предметите со потпис на оваа фабрика биле универзален дел од ентериерот. Сепак, од Југославија остануваат само спомени и некои работи кои, ако не завршиле на бувљите пазари, во музеите или во рекламите, сè уште можат да се видат на полиците на семејните колекции. Меѓу нив, се издвојува декоративна чинија дизајнирана во стилот Арт Деко, со рачки во форма на гулаби.
Еден од најубавите примероци се продава за 340 долари. Тоа е она што го бара сопственикот кој го нуди предметот на 1stdibs.com. Како што е наведено во описот, чинијата ја напуштила фабриката помеѓу 1930 и 1939 година. Тие биле произведувани и подоцна, кога секоја куќа што ја поседувала имала иста или слична копија, во други бои. Вистински уметнички деликатес, автентична, ретка и вредна, сведоштво за времето кога југословенскиот дизајн бил во чекор со светските трендови.
„Стекларна Храстник“ е основана во 1860 година на истоименото место во централниот дел на Словенија, на реката Сава. Во осумдесеттите години, фабриката покривала 80% од потребите на Југославија за стакло во угостителскиот и домаќинскиот сектор, како и 90% од потребите за мало пакување во фармацевтски производи, козметика и храна. Не е потребно да се каже дека производите се со врвен квалитет.
Фото: Принтскрин/ Pinterest
Извор: Blic.rs
