Од нестандардни депонии до зелени површини: Почиста иднина за Источниот и Североисточниот регион
Проектот SENE3 – „Поддршка на имплементацијата на регионалните системи за управување со отпад во Источниот и Североисточниот регион“ на Република Северна Македонија има за цел да помогне во воспоставување на интегриран и одржлив регионален систем за управување со отпад. Финансиран од Европската Унија преку ИПА II програмата, проектот обезбедува поддршка за општините, јавните комунални претпријатија и регионалните центри за управување со отпад преку јакнење на капацитетите, техничката помош и активностите за подигање на јавната свест. Проектот промовира ефикасно собирање на отпад, рециклирање и намалување на количествата отпад, придонесувајќи кон почисти региони, подобри јавни услуги и посилна заштита на животната средина во согласност со стандардите на Европската Унија.
Низ Источниот и Североисточниот регион, пределот постепено се менува. Подрачјата кои со години беа покриени со отпад, чад и непријатни миризби, денес се расчистуваат, оградуваат и враќаат на природата. Благодарение на проектот SENE3, поддржан од Европската Унија, процесот на затворање и санација на нестандардните и нелегални депонии е во полн ек, носејќи видливи и трајни подобрувања за животната средина и секојдневието на илјадници граѓани.
Децении наназад, речиси секој град и село имаа своја нестандардна депонија – отворено место каде што се фрлаше комунален и индустриски отпад без контрола. Многу од нив беа лоцирани покрај реки, ниви или патишта, загадувајќи ја водата и почвата, а при согорување на отпадот создаваа токсичен чад што ги загадуваше населените места. Идентификувани се повеќе од стотина вакви локации, кои една по една постојано се затвораат и санираат.
Расчистувањето се одвива чекор по чекор. На секоја локација отпадот се отстранува или се пренесува на лиценцирана депонија, а земјиштето се покрива со слој почва и се моделира во согласност со природниот терен. Се поставуваат дренажни системи за спречување на загадување, а оградите овозможуваат заштита од повторно фрлање отпад. На некои места, земјиштето ќе се пренамени во јавни зелени површини – простори со кои локалните заедници ќе се гордеат, наместо да ги избегнуваат.
Дел од поранешните депонии се исчистени, реорганизирани и обновени со зеленило, додека бројните нестандардни места за депонирање отпад се отстранети и оградени, претворајќи ги долгогодишните запуштени подрачја во безбедни, уредени и еколошки обновени простори, кои претставуваат темел за воспоставување на современ регионален систем за управување со отпад.
Покрај еколошките придобивки, промената носи и чувство на олеснување и оптимизам. Луѓето повеќе не мора да живеат во близина на отворени купишта отпад или да вдишуваат чад од запален отпад. За многумина, ова е првпат по многу години да можат да погледнат околу своите заедници и да видат дека вистински напредок е во тек.
Со затворањето на нестандардните локации и воспоставувањето на современ, интегриран систем за управување со отпад, Источниот и Североисточниот регион ја претвораат приказната за отпадот во приказна за обнова. Почиста земја, побезбедна вода и поздрави заедници стануваат дел од секојдневниот живот, јасен доказ дека трајните промени за животната средина веќе се случуваат.
*ПР објава
